09 jul Beleidsaanbeveling: Repair Fonds
Herstelfonds als hefboom voor de circulaire economie
Met het oog op het voldoen aan Europese verplichtingen en met het oog op de uitvoering van reeds gemaakte Vlaamse en federale plannen inzake klimaat, omgeving en circulaire economie, vormt het verder uitbouwen van de lokale circulaire economie in Vlaanderen en België ongetwijfeld een belangrijk onderdeel van de huidige beleidsonderhandelingen. Repair&Share schuift een concrete beleidsmaatregel naar voren die hier een essentiële hefboom in kan zijn, namelijk het invoeren van een Repair Fonds.
Waarom is een Repair Fonds nodig?
- Herstellen is een belangrijke circulaire strategie die toelaat de CO2-impact en het grondstoffenverbruik van onze economie te verkleinen door de levensduur van producten te verlengen. Ze maakt onze economie minder afhankelijk van buitenlandse producenten en biedt kansen voor lokale tewerkstelling. Ze behoort tot de ‘hoge R-strategieën’, wat betekent dat ze een hoger waardebehoud heeft dan recyclage.
- Uit de Herstelindicator van de CE Monitor blijkt dat sinds 2018 het aantal burgers dat spullen door een professionele hersteller laat repareren jaarlijks licht stijgt. Toch wordt het merendeel van kapotte producten weggegooid en zien we geen groei van de professionele repair sector voor consumentengoederen.
- Eén van de belangrijkste hindernissen waarom consumenten niet voor herstel kiezen, is het te geringe prijsverschil tussen nieuwkoop en reparatie. Uit een bevraging die Repair&Share dit voorjaar bij 1.000 Belgen liet uitvoeren, blijkt dat mensen bereid zijn om ongeveer 33% van de nieuwkoopprijs te betalen voor een herstelling. Vooral bij goedkope producten zoals kleding of kleine huishoudtoestellen is het voor herstellers moeilijk of onmogelijk om herstellingen of zelfs diagnoses voor deze prijs te kunnen uitvoeren. Het invoeren van een Repair Fonds is een doeltreffende maatregel zijn om deze uitdaging aan te pakken.
Hoe werkt het Repair Fonds?
-
Burgers die naar een hersteller gaan die bij het fonds is aangesloten, krijgen een aanzienlijke korting op hun factuur. De korting wordt onmiddellijk verrekend, waardoor de consument de korting niet hoeft voor te schieten of op voorhand aan te vragen.
-
Het fonds betaalt vervolgens de herstellers de gegeven korting terug. Om bij het fonds te kunnen aansluiten moeten herstellers aan bepaalde kwaliteitseisen voldoen. Zo kan gegarandeerd worden dat de middelen uit het fonds naar lokale en kwalitatieve professionele herstellers gaan.
- De kortingsbedragen worden vastgelegd door de overheid en zijn transparant voor de herstellers en consumenten. De specifieke bedragen kunnen bepaald worden aan de hand van een streefdoel (zoals in momenteel in Frankrijk het geval is) of er kan gestreefd worden om de psychologische drempel van 33% van de nieuwprijs te benaderen.
- De financiering van het fonds gebeurt door de UPV-organisaties van de verschillende productcategorieën waarop het fonds van toepassing is. In Frankrijk zijn dit momenteel de UPV-organisaties voor elektro, textiel, meubels, en vrijetijds- en sportartikelen. Het bedrag dat de UPV-organisaties in het fonds moeten storten kan berekend worden op basis van de hoeveelheid producten die op de markt komen, de gemiddelde herstelkosten per productcategorie en het na te streven aantal herstellingen per jaar. In Frankrijk werd gewerkt met een streefdoel van telkens 20% meer herstellingen dan het jaar ervoor.
Waarom is het Repair Fonds een goede maatregel om de repair economie te stimuleren?
- Met het kortingssysteem maakt het Repair Fonds repareren voor consumenten financieel en psychologisch aantrekkelijker dan nieuwkoop.
- De financiering van het fonds wordt bij de producenten gelegd. Dat is een een logische keuze aangezien het de verantwoordelijkheid van producenten is om ervoor te zorgen dat hun producten zo lang mogelijk meegaan en een zo gering mogelijke klimaat- en milieuimpact hebben. Het valt onder hun verantwoordelijkheid om aan afvalpreventie te doen en ervoor te zorgen dat producten gemakkelijk herstelbaar zijn. Toegankelijke reparatieprijzen, of prijzen die herstel niet benadelen ten aanzien van nieuwkoop, zijn daar een belangrijk aspect van.
- Het Repair Fonds werkt naar consumenten toe als een derdebetalersysteem en is dus laagdrempelig voor mensen die financieel kwetsbaar zijn (ze moeten de korting niet voorschieten om nadien terug te vorderen), minder digitaal vaardig zijn of niet geïnformeerd zijn over het fonds (de korting wordt automatisch toegekend, er dient geen bon aangevraagd of gedownload te worden).
- Frankrijk voerde in 2022 een Repair Fonds in voor elektrische toestellen. In 2023 werd een studie gedaan om de impact van het fonds te evalueren. Naast verschillende verbeterpunten, blijkt dat het Repair Fonds een positieve impact heeft op het aantal uitgevoerde herstellingen door professionele herstellers. Zo gaf 88% van de bevraagde burgers aan dat ze door het Fonds vaker overwegen iets te laten herstellen, gaf 40% van de bevraagde herstellers aan dat ze hun omzet zagen stijgen met dank aan het fonds, en schat 23% van hen in dat er producten ter reparatie werden aangeboden, die zonder de korting niet aangeboden zouden zijn.
Interessante links en bronnen
Van Opstal, W., & Borms, L. (2023) Work Integration Ambitions of Startups in the Circular Economy. Annals of Public and Cooperative Economicsen onderzoek van HIVA-KULeuven in het Michelle project.
https://cemonitor.be/indicator/circulariteit/r-strategieen/herstelindicator/
https://repairshare.be/herstelgedrag-voor-elektro/
In Frankrijk werden de kortingen berekend op ongeveer 20% van de gemiddelde herstelprijs van een product. De kortingsprijzen kunnen geconsulteerd worden op https://www.bonusreparation.org/.
UPV: Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid. In België is er op dit moment enkel een UPV-organisatie voor elektro, namelijk Recupel. De oprichting van UPV-organisaties voor andere productcategorieën, en van een Interregionaal Samenwerkingsakkoord, is lopend. Het lijkt ons dat ook hét moment om een Repair Fonds in de UPV-organisaties in te brengen.
https://www.halteobsolescence.org/rapport-hop-bonus-reparation/