Ambacht, innovatie en de toekomst van schoenherstel
Ambacht, innovatie en de toekomst van schoenherstel
In het centrum van Brugge werkt Bence Mortier (39) van schoenmakerij René met veel zorg en toewijding aan het herstel van schoenen, sleutels en lederwaren. Wat ooit begon als een bijberoep naast een buurtwinkel, groeide al snel uit tot een ware passie. “Na een paar lessen aan Syntra wist ik het: dit is wat ik wil doen,” vertelt hij enthousiast. Sindsdien heeft hij zich volledig toegelegd op het vak en is hij zelfs voorzitter geworden van de enige overgebleven vereniging van schoenmakers in Vlaanderen: Uw Schoenmaker vzw.
Het belang van een sterke gemeenschap
De wereld van schoenherstellers is de afgelopen decennia drastisch veranderd. Waar er vroeger in bijna elke stad een vereniging was met tal van schoenherstellers, zijn er nu nog maar ongeveer 190 schoenherstellers over in Vlaanderen. Bence ziet de noodzaak om de sector mee nieuw leven in te blazen en hielp mee aan de oprichting van Uw Schoenmaker vzw. “We organiseren vier à vijf keer per jaar evenementen waarbij we bij collega’s op bezoek gaan. Iedereen kan rondkijken, ervaringen delen en bijleren over materialen, lijmen en technieken. Het is essentieel om onze kennis te blijven uitbreiden,” legt hij uit. We willen een echte community creëren waarin herstellers elkaar ondersteunen en helpen groeien.
De nood aan nieuwe opleidingen
De instroom van nieuwe schoenherstellers is bijzonder klein. Daarom werkt Bence samen met Syntra Roeselare aan een volledig vernieuwde opleiding schoenhersteller. “Momenteel moet je het vak leren bij een schoenmaker zelf, maar dat is vaak niet mogelijk. Een degelijke opleiding is cruciaal,” zegt hij. Hij benadrukt dat praktijkervaring en het durven maken van fouten essentieel zijn: “Ik had de hoogste punten van mijn klas, maar die eerste vijftig paar schoenen die ik binnenkreeg, waren een enorme uitdaging. Elke schoen is anders, en je leert pas echt door te doen.”
Helaas wordt schoenherstel op vandaag niet erkend als een knelpuntberoep door VDAB. “Daarvoor moeten er jaarlijks minstens vijftig vacatures zijn. Maar met maar 190 herstellers halen we dat nooit. Het is een vicieuze cirkel: te weinig herstellers, te weinig vacatures, geen erkenning.”
Sneakers: herstelbaar of niet?
Een groot misverstand bij consumenten is dat sneakers niet herstelbaar zouden zijn. “Dat is absoluut niet waar. We kunnen veel doen, van nieuwe zolen tot het vervangen van voeringen of stoffen onderdelen. Sneakers zijn complexer dan klassieke lederen schoenen, maar met de juiste technieken is herstel zeker mogelijk.” Hij merkt op dat ook jongeren steeds vaker hun schoenen laten herstellen: “Tweedehands is booming. Studenten kopen kwalitatieve schoenen van pakweg 40 euro tweedehands online of in een vintagewinkel en investeren dan in herstel om ze weer als nieuw te maken.”
Een repairfonds als gamechanger
Om het herstel van schoenen toegankelijker te maken, pleit Bence voor een Belgisch repairfonds, zoals dat in Frankrijk al bestaat. “Daar krijgt iedereen korting bij herstellingen, wat mensen stimuleert om te laten herstellen in plaats van weg te gooien. Dat zou een enorme boost geven aan ons vak en is ook ecologisch een slimme zet. Voor de overheid zou het een minimale kost zijn, terwijl het de consument, de herstellers en de economie ten goede komt.”
Een ambacht met een toekomst
Hoewel het beroep zwaar is en vakmanschap vergt, ziet Bence de toekomst positief. “Iedere schoenmaker heeft zijn eigen manier van werken. Onze kracht zit in creativiteit. We zeggen zelden nee tegen een klant en zoeken altijd naar een oplossing. Samen met mijn medewerker en collega herstellers sparren we over de beste aanpak. Dat is wat ons werk zo mooi maakt.”
Hij blijft zich inzetten voor de sector, als schoenmaker en als voorzitter van de vzw. “Schoenen herstellen is meer dan een beroep, het is een ambacht dat gekoesterd moet worden. Ik doe het voor de klanten, voor hun favoriete schoenen met een verhaal. En zolang ik dat kan doen, blijf ik vol passie werken.”
