Online Repair Platform met maximale impact en relevantie
Aanbevelingen voor een Online Repair Platform met maximale impact en relevantie
Met de recent goedgekeurde Europese Right to Repair Directive wil Europa de circulaire economie bevorderen en ervoor zorgen dat burgers hun kapotte producten vaker laten herstellen in plaats van weg te gooien. De richtlijn voorziet onder andere in de creatie van een Europees Online Repair Platform (ORP) waar burgers eenvoudig en gratis herstellers van consumentengoederen kunnen opzoeken en contacteren. Dit geldt niet enkel voor producten die onder de ecodesign-regelgeving vallen, maar om alle consumentengoederen, zoals schoenen, textiel, meubels, fietsen, elektrische huishoudapparaten,…
Elke lidstaat heeft de verplichting om ofwel een nationale sectie op dit Europees ORP toe te voegen, ofwel een Nationaal ORP op te zetten waar het Europese ORP naar doorverwijst.
Als consortium van organisaties die de hersteleconomie in België stimuleren, en die door verschillende Europese projecten al ervaring hebben met het bouwen van een online repair platform (ORP), willen we de Belgische overheid twee aanbevelingen overmaken om ervoor te zorgen dat het Belgisch ORP effectief tot meer reparaties leidt:
- 1. Neem in het Belgische ORP niet alleen door fabrikanten erkende herstellers op, maar ook onafhankelijke herstellers, Repair Cafés, refurbishers en hergebruikoperatoren. Dit versterkt de concurrentie tussen hersteldiensten, maakt reparatie toegankelijker voor meer burgers en zorgt dat een breder scala van producten gerepareerd kan worden.
- 2. Creëer een Belgisch ORP gebaseerd op de reeds bestaande data tools. Dit maakt het mogelijk om op een kosten- en tijdefficiënte manier een platform te creëren dat maximaal afgestemd is op de behoeften van Belgische burgers, herstellers en circulaire beleidsdoelen.
Hieronder lichten we onze aanbevelingen verder toe.
1. Creëer een inclusief en transparant Belgisch Online Repair Platform
Voorkom monopolievorming op de herstelmarkt
Het is cruciaal dat het Belgisch ORP niet beperkt blijft tot door fabrikanten erkende herstellers, maar alle reparatiediensten bevat, inclusief onafhankelijke professionele herstellers en Repair Cafés. Wanneer het platform enkel door fabrikanten erkende herstellers zou bevatten, ontstaat het risico van monopolievorming. Dit kan de kosten voor consumenten verhogen en onafhankelijke herstellers benadelen. Een breed platform garandeert dat consumenten betaalbare hersteldiensten kunnen vinden die passen bij hun voorkeuren en budget.
Neem onafhankelijke hersteller op in het Belgisch ORP
- Onafhankelijke herstellers bieden vaak snellere, goedkopere en flexibelere hersteldiensten aan dan hersteldiensten van fabrikanten.
- Door hen toe te voegen aan het platform, kunnen consumenten verschillende herstelopties gemakkelijker met elkaar vergelijken. Dat zal de concurrentie en de kwaliteit van de hersteldiensten bevorderen.
- Omdat onafhankelijke herstellers niet merkgebonden zijn, kunnen mensen bij hen terecht voor een breder scala aan producten, vaak dichter bij huis.Dit maakt reparatie toegankelijker en vermijdt onnodig transport.
- Elke reparatie die in België wordt uitgevoerd, draagt bij aan lokale werkgelegenheid, zowel direct voor de herstellers als indirect voor toeleveranciers van onderdelen en onderhoudsproducten.
Neem Repair Cafés op in het Belgisch ORP
- Repair Cafés richten zich vooral op producten die professionele herstellers niet kostenefficiënt kunnen herstellen. In België zijn Repair Cafés de enige plekken waar goedkopere, kleine huishoudtoestellen (mixers, koffiemachines, radio’s,...) en kleding met kapotte ritsen of scheuren worden gerepareerd. Als de Repair Cafés niet in het Belgische ORP worden opgenomen, zullen burgers de indruk krijgen dat dergelijke producten niet gerepareerd kunnen worden. Perfect herstelbare producten zullen daardoor op het recyclagepark belanden en vernietigd worden.
- De Repair Cafés uit het Belgische ORP weglaten zou bovendien nadelig zijn voor financieel kwetsbare mensen. Voor hen zijn deze vrijwilligersinitiatieven immers vaak de enige toegankelijke hersteloptie.
- Repair Cafés maken herstel laagdrempelig. Alle burgers kunnen bij deze lokale vrijwilligersinitiatieven terecht voor een gratis herstelling of om een inschatting te krijgen of hun product nog herstelbaar is, hetzij door een vrijwilliger hetzij door een professionele hersteller in de buurt. Repair Cafés motiveren, helpen en leren mensen om hun producten te repareren en goed te onderhouden. Ze zijn cruciaal voor het stimuleren van de hersteleconomie.
Neem lokaal hergebruik en refursbishers op in het Belgisch ORP
- Net als reparatie is hergebruik een circulaire strategie met hoog waardebehoud.
- Het Belgisch ORP zal gebruikt worden door mensen die op zoek zijn naar een hersteller. Niet elke bezoeker zal zijn/haar product uiteindelijk laten repareren, bijvoorbeeld omdat herstel toch te duur blijkt of omdat ze geen geschikte hersteller vinden. Deze mensen komen voor twee keuzes te staan: 1) waar brengen ze het product dat ze willen afdanken naartoe? 2) waar kopen ze een vervangproduct? In beide gevallen zouden ze voor hergebruikoperatoren of refurbishers kunnen kiezen. Deze opties zijn echter nog minder minder bekend bij het grote publiek. Het is dan ook een uitgelezen kans om — precies op het moment dat bezoekers deze afwegingen maken — refurbished en tweedehandsopties via het ORP onder de aandacht te brengen.
- Lokale refurbishers en hergebruikoperatoren verdienen extra aandacht omdat ze — in tegenstelling tot internationale operatoren — minder transport van goederen tot gevolg hebben, en dus de meest duurzame hergebruikoptie zijn. Lokale hergebruikopties in de verf zetten, vergroot ook de kans op waardebehoud van tweedehands toestellen en verkleint de kans op schade tijdens handling of transport.Tot slot zijn verschillende hergebruikoperatoren momenteel ook hersteldiensten aan het ontwikkelen.
Zorg voor transparantie en duidelijkheid
Momenteel bestaan er geen algemene kwaliteitslabels voor herstellers. Toch is het essentieel dat bezoekers duidelijk zien welk type hersteller ze voor zich hebben. Van een vrijwilligersinitiatief kan bijvoorbeeld niet dezelfde dienstverlening of garantie verwacht worden als van een professionele hersteller. Van een professionele hersteller kan niet verwacht worden dat de reparatie gratis gebeurt.
- We pleiten ervoor om herstellers in het ORP in categorieën onder te brengen, zoals "vrijwilligersinitiatief", "onafhankelijke professionele hersteller" of "merkgebonden professioneel hersteller". Dit helpt consumenten te begrijpen wat ze kunnen verwachten qua prijs, kwaliteit en dienstverlening.
- Ook het vermelden of een hersteller al dan niet garantie biedt, kan helpen om transparantie en vertrouwen te creëren bij bezoekers van het platform. Dat blijkt bv uit onderzoek in het kader van het VLAIO-project Herstel Eerst.
2. Creëer een Belgisch ORP op basis van bestaande data tools
De voordelen van een Belgisch ORP
Een nationaal ORP biedt meer mogelijkheden om repair oplossingen dichter bij de burger te brengen dan een sectie op het Europese ORP.
- Lokale aanpassing en relevantie: een nationaal platform kan beter worden afgestemd op de specifieke behoeften van de Belgische burgers en markt. Het kan gericht advies bieden op basis van lokale voorkeuren, het lokale aanbod en het type producten dat in België het vaakst gerepareerd wordt. Dit zorgt voor een meer gepersonaliseerde ervaring. Een Belgisch platform voelt voor veel burgers ook vertrouwder en relevanter aan dan een Europees platform.
- Integratie met nationale campagnes en beleidsinitiatieven: een Belgisch platform kan gekoppeld worden aan nationale beleidsdoelen en -initiatieven rond circulaire economie en aan sensibiliseringscampagnes, waardoor meer bewustzijn gecreëerd wordt over het belang van reparatie.
- Extra functionaliteiten: aan een nationaal platform kunnen makkelijker extra functionaliteiten worden toegevoegd, zoals AI-gestuurde chatbots, die specifiek gericht zijn op Belgische gebruikers. Dit maakt het platform veel effectiever in het begeleiden van burgers naar de beste reparatie-opties voor hun situatie, budget, voorkeuren en vaardigheden. Binnen het Interreg NWE-project E6 wordt bijvoorbeeld een service hub ontwikkeld die met behulp van AI gerichte vragen stelt om consumenten te helpen de herstelbaarheid van hun product in te schatten en hen te leiden naar gerichte herstelinformatie.
De voordelen van bestaande datatools
In België bestaan vandaag reeds verschillende open data tools en doorzoekbare kaarten die de gegevens van hersteldiensten bevatten en openbaar beschikbaar maken, zoals mappingsharepair.org, herstelmij.be, www.res-sources.be/fr/reparer en repairtogether.be/carte-repaircafe.
Door te vertrekken van één of meerdere bestaande open data tools, kan België tijd en kosten besparen bij de ontwikkeling van een nationaal ORP.
- De bestaande open data tools bevatten al meer dan 3000 locaties en contactinformatie van Repair Cafés in België, van de hergebruikoperatoren met hersteldienst in Wallonië en Brussel, en van professionele elektroherstellers, fiets-, kleding- en schoenherstellers in Vlaanderen.
- Verschillende tools voldoen al aan criteria die in de Directive staan, zoals zoekfuncties op productcategorieën en locaties.
- Functionaliteiten die nog ontbreken om te voldoen aan de Europese regelgeving kunnen gemakkelijk toegevoegd worden aan een bestaande tool, mits de nodige financiering voor de ontwikkeling en integratie van deze functionaliteiten. Hetzelfde geldt voor het aanvullen en het inhoudelijk up to date houden van de gegevens van herstellers en hergebruikoperatoren.
De organisaties die deze oproep onderschrijven hebben een goede band met vrijwillige en professionele herstel- en hergebruikoperatoren in Vlaanderen en zijn de ideale partners om het online platform inhoudelijk up to date te houden en om herstel- en hergebruikoperatoren aan te spreken om zich te registreren. Bovendien hebben ze ook nauwe contacten met de Ressources en Repair Together, de netwerken van Repair Cafés en sociaal circulaire hergebruikoperatoren in Franstalig België. Wij lichten graag verder toe hoe de tools werken en welke mogelijkheden zij bieden.
Deze aanbeveling is opgesteld door Repair&Share en worden onderschreven door:
