15 jul ‘Gekoppelde onderdelen’ maken herstellen steeds vaker onmogelijk
Op 13 juli organiseerde Right To Repair Europe een webinar over ‘parts pairing’ of het koppelen van onderdelen door middel van software. Dat is de nieuwste truc van fabrikanten om het je onmogelijk te maken je elektrische toestellen zelf, in een Repair Café of door een zelfstandige hersteller te laten repareren. Wat wij uit de webinar vasthouden, lees je hieronder.
Wat zijn ‘gekoppelde onderdelen’?
Fabrikanten kunnen elk onderdeel van een toestel een uniek serienummer geven. Dat nummer stoppen ze vervolgens in het geheugen van het toestel. Vervangt een hersteller dit onderdeel tijdens een reparatie door een reserveonderdeel, dan geeft het toestel een foutmelding. Het reserveonderdeel heeft immers een ander serienummer dan het originele onderdeel. Enkel de fabrikant kan, via software, het serienummer van het nieuwe reserveonderdeel in het geheugen zetten.
Stel dat je twee dezelfde smartphones hebt,van hetzelfde merk en model. Bij de ene is de batterij kapot, maar werkt de camera nog. Bij de andere is de batterij in perfecte staat, maar weigert de camera dienst. Je verwisselt de camera’s van beide toestellen. Normaal zou je zo één toestel moeten hebben waarvan zowel de batterij als de camera werken. Helaas, als je het toestel weer opstart, krijg je een foutmelding. Die vertelt je dat je de camera – die perfect werkt – niet kunt gebruiken. En dat is niet alleen bij jou het geval. Ook professionele herstellers zullen dit probleem hebben. Zelfs als ze door de fabrikant erkend zijn en een trainingsprogramma gevolgd hebben, zoals deze hersteller getuigt.https://www.youtube.com/watch?v=Apny-yVrZJI
Een praktijk in opmars
Het koppelen van onderdelen wordt momenteel vooral toegepast door Apple, maar de praktijk komt ook voor bij andere merken zoals Samsung, Dell en HP.
Tijdens de webinar vertelde Alexandre Isaac van de Franse Repair Academy dat de praktijk sterk in opmars is. Zo is bij toestellen uit de iPhone12-reeks nog maar de helft van de onderdelen vervangbaar. Bij toestellen uit de iPhone5-reeks, was dat nog 90% van de onderdelen. Extra zorgwekkend is dat deze techniek niet alleen in computers en smartphones, maar in alle elektrische toestellen gebruikt kan worden.
Wat zijn de gevolgen?
Fabrikanten kunnen deze techniek gebruiken om te bepalen welke herstellers bepaalde reparaties mogen uitvoeren. Ze kunnen het simpelweg onmogelijk maken om je toestel zelf, in een Repair Café of door een zelfstandige hersteller te laten repareren.
Fabrikanten van toestellen gebruiken de techniek ook om ervoor te zorgen dat zij het monopolie op de verkoop van reserveonderdelen behouden. Ze kunnen bijvoorbeeld enkel reserveonderdelen ‘aanvaarden’ die rechtstreeks bij hen zijn aangekocht. Zo zetten ze de producenten van onderdelen en refurbishers van tweedehandsonderdelen buiten spel. Tegelijkertijd kunnen ze ook de prijs van reserveonderdelen hoog houden.
Veiligheid en kwaliteit
Fabrikanten voeren aan dat het koppelen van onderdelen noodzakelijk is om de kwaliteit en veiligheid van de onderdelen te waarborgen. Veiligheid en kwaliteit kunnen volgens de Recht op Repareren beweging ook op andere manieren gegarandeerd worden.
Tijdens de webinar verwees Thomas Opsomer van iFixit naar naar het het voorbeeld van de autosector. Daar zitten de regels rond het gebruik van wisselstukken in een veel beter wettelijk kader. Garagisten hebben het recht om zelf te kiezen bij wie ze onderdelen aankopen en om tweedehands onderdelen te gebruiken, zolang de reserveonderdelen maar aan dezelfde technische specificaties en kwaliteit voldoen als de originele. Autofabrikanten kunnen garagisten niet verbieden om met tweedehandsonderdelen te werken. Ze kunnen hen ook niet verplichten om reserveonderdelen enkel bij hen aan te kopen. En toch gaat het om producten waarbij de kwaliteit en veiligheid erg belangrijk zijn.
Wat doet Repair&Share?
In de webinar hoorden we dat in Frankrijk in 2020 een wet werd gestemd die deze praktijk zou verbieden. We volgen de ervaringen in Frankrijk verder op en nemen ze mee in onze beleidsvoorstellen op Belgische en Europees niveau.
De Europese Commissie werkt momenteel aan nieuwe regels die ervoor moeten zorgen dat smartphones langer meegaan en makkelijker te herstellen zijn. In de voorlopige teksten is het koppelen van onderdelen meegenomen als aandachtspunt. Met de Recht op Repareren Beweging zullen we erop hameren dat dit punt ook effectief wordt meegenomen in de definitieve wettekst. En daar kun jij ook bij helpen!
Wat kun jij doen?
De Europese Commissie organiseert een publieke bevraging. Ze wil weten wat burgers belangrijk vinden als het over de duurzaamheid en herstelbaarheid van smartphones gaat. Die input neemt ze mee in de uitwerking van de wetsvoorstellen. Nog tot 23 augustus kun je je mening geven via deze bevraging.