06 jun België introduceert herstelbaarheidsindex
Vanaf 2026 krijgen Belgische consumenten eindelijk meer duidelijkheid over de herstelbaarheid van (een aantal producten). Een nieuwe wet zal fabrikanten en retailers verplichten om voor bepaalde producten een label te voorzien met een score tussen 1 en 10. Het wetsvoorstel van federaal minister van Leefmilieu Zakia Khattabi is op 2 juni 2023 goedgekeurd door de Ministerraad. België wordt zo het tweede Europese land dat een herstelbaarheidsindex invoert, na Frankrijk.
Wat is een herstelbaarheidsindex?
Een herstelbaarheidsindex moet consumenten in één oogopslag duidelijk maken hoe makkelijk producten te repareren zijn. Het is een maatregel die voortkomt uit het Federale Actieplan voor de Circulaire Economie en is een belangrijke eerste stap om de levensduur van onze toestellen te verlengen.
Repair&Share pleit al enkele jaren voor de invoering van een herstelbaarheidsindex. Voor onze beleidsaanbevelingen lieten we ons inspireren door Frankrijk, dat in januari 2021 de ‘Indice de Réparabilité’ invoerde. Het Belgische wetsontwerp en de criteria die hierin worden gebruikt, zijn overigens identiek aan de Franse wet.
De herstelbaarheidsindex wordt weergegeven met een cijfer tussen 1 en de maximumscore van 10. Afhankelijk van de behaalde score zal het label een kleurschakering krijgen gaande van rood voor producten die slecht scoren, geel voor producten die gemiddeld scoren en groen voor producten met een goede herstelbaarheidsindex.
Wat zijn de voordelen van een herstelbaarheidsindex?
De invoering van een herstelbaarheidsindex zal ervoor zorgen dat fabrikanten en retailers transparanter zijn over de kwaliteit van producten die zij op de markt brengen. Het zal fabrikanten eveneens stimuleren om een positieve score te behalen en dus de herstelbaarheid van hun producten te verbeteren. Consumenten zullen producten voortaan kunnen vergelijken en geïnformeerde keuzes kunnen maken.
Wanneer zal er iets veranderen?
Deze maatregel zal in de loop van 2025 voor grote bedrijven in werking treden, en in de loop van 2026 voor kleine bedrijven. Handelaren kunnen echter beslissen om eerder al een herstelbaarheidsindex in te voeren.
Zo publiceert Electrodepot de scores nu al al in de winkel en op hun webshop. Ook Fnac-Vanden Borre is volop bezig met het verzamelen van informatie om de index operationeel te maken.
Welke toestellen krijgen zo een label?
Niet alle producten in de winkel krijgen meteen een herstelbaarheidsindex. Naar analogie met de Franse index, gaat het over de volgende productgroepen:
- wasmachines
- vaatwassers
- stofzuigers
- hogedrukreinigers
- (elektrische) grasmaaiers
- televisies
- laptops
Daarnaast bereidt Khattabi ook een herstelbaarheidsindex voor fietsen voor.
Hoe zal die score berekend worden?
De berekening van de herstelbaarheidsindex zal gebeuren op basis van objectieve en meetbare criteria:
- beschikbaarheid van technische informatie en onderhoudshandleidingen
- demonteerbaarheid van het toestel en bereikbaarheid van onderdelen met standaard gereedschap
- beschikbaarheid en levertermijn van afzonderlijke reserve onderdelen
- aanvaardbare prijs van onderdelen ten opzichte van de kostprijs van het toestel
- productspecifieke criteria, zoals een gebruiksteller of resetmogelijkheden
De herstelbaarheidsindex wordt – net als in Frankrijk – op termijn uitgebreid naar een levensduurindex, die ook criteria voor robuustheid en betrouwbaarheid bevat. Concreet zullen fabrikanten de verwachte levensduur van een toestel moeten aangeven, alsook de ondersteuningstermijn van bepaalde software.
Lessen uit Frankrijk
Repair&Share is blij dat deze eerste belangrijke horde naar duurzame en herstelbare producten nu eindelijk ook in België is genomen. We kijken ook hoopvol naar de strategie om de Belgische herstelbaarheidsindex te koppelen aan de Franse.
In Frankrijk werd de herstelbaarheidsindex immers al geëvalueerd en zijn er een aantal concrete voorstellen om het systeem te verbeteren. Zoals externe controles op de scores die fabrikanten zichzelf toekennen en een aangepaste berekeningswijze waarbij essentiële criteria (zoals de beschikbaarheid van onderdelen of de mogelijkheid om onderdelen te demonteren) zwaarder doorwegen dan andere criteria (zoals de beschikbaarheid van informatie).
Door het Franse systeem op de voet te volgen, zouden we een aantal ‘kinderziekten’ van het systeem alvast kunnen overslaan. We bepleiten deze aanpak ook al in onze Beleidsnota Een repair-score in België ‘Lessons learned’ uit het Franse systeem.