27 mrt De zoektocht naar herstellers
THE E-FILES | COMPETENTIEPROFIELEN MATCHEN BINNEN DE SOCIALE EN REGULIERE ECONOMIE
De werkgelegenheid binnen de circulaire economie groeide de voorbije 10 jaar bijna drie keer zo snel als in de hele Vlaamse economie. Repareren is een belangrijke voorwaarde voor de transitie naar een circulaire economie, maar momenteel is er een tekort aan herstellers om die circulaire ambities waar te maken. Het Repair zkt Hub project ging op zoek naar oplossingen om meer herstellers op te leiden en in te zetten in de sociale en reguliere sector.
Onze spullen hebben de grootste impact op het klimaat. Groter zelfs dan landbouw en luchtvaart (Babette Porcelijn, ‘De verborgen impact’). Die impact komt door de CO2-uitstoot die plaatsvindt bij de productie en transport van onze gebruiksgoederen. Reparatie en hergebruik zijn dus cruciaal voor de transitie naar een circulaire economie met minder uitstoot én minder afval.
Uit een analyse van het EEB blijkt dat een levensduurverlenging van alle wasmachines, notebooks, stofzuigers en smartphones in de EU met één jaar, ongeveer 4 miljoen CO2 zou besparen. Dat is evenveel als 2 miljoen auto’s een jaar lang van de baan halen.
WAAR ZIJN DE HERSTELLERS?
Herstellers zijn een belangrijke schakel om de transitie naar een circulaire economie waar te maken. Helaas is er een tekort aan vakmensen met de nodige repair skills binnen de Vlaamse reguliere bedrijven. Slechtere loons- en arbeidsvoorwaarden in vergelijking met het buitenland of andere technische sectoren, zijn enkele van de factoren die hier een rol in spelen.
Hersteller worden is verre van een aantrekkelijke keuze. Zo blijkt ook uit de lijst van knelpuntberoepen van de VDAB uit 2023: het aantal vacatures voor herstellers van elektrische huishoudtoestellen (witgoed) is bijna dubbel zo hoog als het aantal werkzoekenden.
Ook weinig studenten kiezen vandaag nog voor een technische opleiding als hersteller. Het aantal opleidingen in België zijn schaars en ook de competenties waaraan een hersteller moet voldoen zijn niet altijd op de arbeidsmarkt afgestemd. Door de technologische evolutie en de toenemende complexiteit is de job kwalitatief veel uitdagender geworden dan enkele jaren geleden.
COMPETENTIEPROFIELEN VOOR HERSTELLERS
(c) De Kringwinkel
Hersteldiensten vind je zowel bij reguliere bedrijven en retailers, als bij enkele sociale ondernemingen zoals de Kringwinkels. Het Repair zkt Hub project wou uitzoeken hoe we meer herstellers kunnen opleiden binnen sociale werkplaatsten en laten doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt.
In samenwerking met het Oost-Vlaamse project S-Circel ontwikkelden we daarom competentieprofielen voor de circulaire hersteller van de toekomst. Verschillende partners * zaten rond de tafel om na te denken over gemeenschappelijke verwachtingen en technische vereisten voor herstellers binnen zowel de sociale als reguliere economie. Van hieruit willen we geschikte trajecten en opleidingen starten voor herstellers binnen de sociale ondernemingen, die dan kunnen doorstromen naar de reguliere bedrijven.
REGULIER / CIRCULAIR
De zoektocht naar geschikte opleidings- en tewerkstellingsprojecten binnen Repair zkt Hub leverde interessante inzichten op. Generieke competenties zoals taal, commercieel denken, het vermogen om diagnoses te kunnen stellen of de mogelijkheid tot zelfstandig werken, bleken de grootste drempels om door te stromen van de circulaire naar de reguliere arbeidsmarkt. Technische vaardigheden zijn een minder grote drempel. Deze worden steeds merk-specifieker en aangeboden als on-the-job training bij reguliere herstelateliers.
Samen met S-Circel zochten we uit hoe we aan het verwerven van die generieke competenties kunnen werken. De ontwikkelde competentieprofielen bestaan uit verschillende rollen die samen de job ‘hersteller’ vormen. Op die manier kunnen toekomstige herstellers stap voor stap een rol aanleren, en na beheersing daarvan een volgende rol bijleren. Ook het nieuwe VLAIO Living Lab Herstel Eerst zal hierop verder bouwen door bijvoorbeeld tools te ontwikkelen om de taalbarrière bij instromers weg te werken. Zo proberen we ervoor te zorgen dat steeds meer herstellers hun weg naar de reguliere arbeidsmarkt zullen vinden.
* Herstellers uit de sociale en reguliere economie, onderzoeksinstituten HIVA en hogeschool Odisee, Recupel en VDAB
Dit artikel maakt deel uit van The E-Files, een reeks blogartikelen over de bevindingen uit het Repair zkt Hub project. Diverse proefprojecten leverden interessante resultaten op op vlak van inzameling en hergebruik van klein elektro. Het Living Lab Herstel Eerst bouwt verder op deze inzichten.
