25 mrt Inspiratiereis sociaal economiebedrijf Envie in Frankrijk
Van 7 tot 8 maart trok de werkgroep ‘Gereviseerde onderdelen’ van het VLAIO Living Lab Herstel Eerst op inspiratiereis naar Frankrijk. Heel wat projectpartners bezochten Envie, een sociaal economiebedrijf dat inzet op hergebruik van (voornamelijk) consumentenelektro. Repair&Share was erbij.
Twee dagen onderdompeling in de Franse hersteleconomie zorgde voor interessante voorbeelden en een verfrissend gezichtspunt. De Franse wetgeving zit wat anders in elkaar dan de Belgische. Sinds enkele jaren hebben de Fransen de ‘loi AGEC‘ (voluit: ‘La loi anti-gaspillage pour une économie circulaire’), de wet tegen verspilling. Die gaf een boost aan heel wat nieuwe circulaire praktijken en markten. We ontdekten welke nieuwe businesskansen er groeien op vlak van herstel en hergebruik, en hoe Envie de toekomst van elektro-herstel ziet.
Inzameling, refurbishment en tweedehands verkoop van medisch materiaal voor ziekenhuizen, rusthuizen en particulieren. Toestellen die hier binnenkomen worden gecontroleerd op CE-keurmerk, dan grondig gereviseerd (tot 80% van het toestel wordt gedemonteerd om alles te checken), slijtagegevoelige onderdelen worden standaard vervangen, na montage worden ze gecontroleerd en ontsmet.
Daarna zijn ze klaar voor verkoop. Dat is meestal B2B (van bedrijf tot bedrijf) of aan particulieren. Voor bedrijven zoals ziekenhuizen of rusthuizen is de lage kostprijs van tweedehands een groot voordeel, zo houden ze geld over om te investeren in andere zaken. De meeste toestellen die Envie Autonomie verkoopt zijn ook te huur.
ENVIE DEUX-SEVRES: ELEKTRO-HERSTEL en onderdelen
In deze tak centraliseert de organisatie ingezamelde elektrotoestellen, herstellen ze wat kapot is om tweedehands opnieuw te verkopen, en demonteren ze onderdelen voor een tweede leven.
Hergebruik
Envie haalt elektro op via verschillende inzamelpunten. Van de ‘points récup’ kan zo’n 40% hergebruikt worden, van de ‘points recyclage’ zo’n 17%. Ze rapporteren aan twee verschillende ‘eco-organismes’ (Ecosystem en Ecologic, dit is de Franse evenknie van Recupel).
Tweedehands onderdelen
De onderdelen worden zowel aan bedrijven (B2B) als aan particuliere klanten (B2C) verkocht. De prijs ligt uiteraard lager dan wat zo’n onderdeel kost als je het nieuw koopt. In-house productie gaat hierdoor veel sneller.
De knappe stock is geïnventariseerd met behulp van software die zowel de referentie van het onderdeel als van het toestel bewaart. Hiervoor hebben ze contacten gelegd met de meeste producenten, om de juiste referenties te hanteren en om de inventarisatie te vergemakkelijken (visueel, op basis van technische tekeningen van de toestellen). Dankzij stimulansen van de eco-organismes zijn de meeste fabrikanten bereid gevonden die informatie te delen.
In tegenstelling tot in België is het in Frankrijk fiscaal voordelig voor bedrijven om onverkochte elektra te schenken aan goede doelen. Dat is natuurlijk een enorme stimulans om die onderdelen niet te laten liggen.
Herstel als dienst en het succes van de Bonus Réparation
Envie heeft ook een hersteldienst voor consumentenelektro. Klanten krijgen dankzij de Franse ‘Bonus Réparation‘ een fikse korting op de reparatie van elektro-toestellen bij herstellers die het label ‘QualiRépar’ dragen. Envie stelt vast dat dit mechanisme het aantal herstelvragen gevoelig doet stijgen. Het vraagt wel een goede administratie van de hersteller. Maar ze vinden het een goede strategie dat de ‘Bonus Réparation’ wordt betaald door de fabrikanten. Zo worden fabrikanten verantwoordelijk gesteld voor het langer in gebruik houden van de toestellen die ze op de markt brengen.
Op dag 2 trok de groep naar Parijs:
Envie le labo: stedelijke hub
In een duurzaam gebouw in Parijs huist Envie Le Labo, een stedelijke hub, met winkel en toegankelijke webshop voor tweedehands elektro. Twee dagen per week kan je terecht bij de hersteldienst. Je betaalt 39 euro voor een diagnose voor een klein toestel, 50 euro voor groot elektro. Envie herstelt en levert ook aan huis in een zestal arrondissementen van de stad. Verder organiseren ze workshops rond duurzame lifestyle. Ze werken samen met het OCMW, zodat ze kortingen kunnen aanbieden voor wie het minder breed heeft.
Guillaume Balas, gedelegeerd bestuurder bij Féderation Envie, deelde zijn ervaringen met de hergebruiksector voor elektro en de sociale economie. Hij sprak over het veranderende landschap dankzij de ‘loi AGEC’ en zijn perspectief op de toekomst van de activiteiten van Envie: nieuwe pistes openen zich richting herstel, verhuur en het aanbieden van diensten (bv. vernieuwende PAAS-modellen).
Repair index
We zagen bovendien in de lokale elektro-handel de Franse ‘indice de réparabilité‘ in de praktijk. Dat is een score die aangeeft hoe makkelijk een toestel te herstellen is. Ook België voert vanaf 2025 een repair index in. De gesprekken met de Franse initiatieven tonen dat er nog heel wat andere maatregelen mogelijk en nodig zijn om de repair economie te versterken, zoals een repair bonus en fiscale voordelen voor tweedehands onderdelen. We hopen dan ook dat België het niet bij de repair index allen laat, maar ook andere maatregelen invoert om de repair economie in België te stimuleren. In Frankrijk blijkt er alvast heel wat inspiratie te vinden.